محمد حسین خانجانی

امروزه انتقال ماهی بین مزارع پرورشی، یکی از اقدامات رایج در صنعت آبزی پروری بوده ولی همانند بسیاری از فعالیتهای معمول در طی یک دوره پرورشی، برای ماهی استرس زا می باشد. اما نکته ای که غالبا نادیده گرفته می شود این است که طی حمل، اغلب ماهی بطور همزمان چند استرس من جمله دستکاری، ازدحام و جابجایی را همزمان تجربه می کند که اثرات اینها باید از یکدیگر تمییز داده شود. به همین جهت و در گام نخست در این مطالعه، اثر حمل کوتاه مدت )یکساعته( قزلآال بدون تغییر تراکم نگهداری بر فاکتورهای استرسی خون مورد مطالعه قرار گرفت. به این منظور، قزلآالی جوان تمام ماده )333±22 گرم( که در تراکم 33 کیلوگرم بر مترمکعب داخل استخرهای هشت ضلعی نگهداری شده بود، به دو مخزن حمل 2333 لیتری پالستیکی مشابه و مستقر بر روی زمین یا کامیونت متحرک )با سرعت تقریبی 57 کیلومتر بر ساعت( منتقل و پس از یکساعت خونگیری انجام شد. هیچ گونه تلفاتی حین صید با تور دستی، وزن کشی، انتقال به داخل مخازن و نگهداری یکساعته در حالت ثابت یا متحرک مشاهده نشد. وزن ماهیان دو مخزن ثابت و متحرک فاقد اختالف معنی دار بود. مقادیر گلوکز و کورتیزول پالسما، افزایش معنیداری را در یکساعت پس از انتقال به داخل تانک در هر دو حالت سکون و تحرک نسبت به ماهیان داخل استخر نشان دادند. اما، مقادیر گلوکز خون بین ماهیان مخازن ثابت و متحرک اختالف معنی داری را نشان نداد. در مقابل، مقادیر کورتیزول پالسما در مخزن دارای تحرک نسبت به مخزن ثابت بطور معنی داری باالتر بود. نتایج حاصله نشان می دهد که عالوه بر استرس زا بودن دو اقدام دستکاری و تغییر محیط، که غالبا طی حمل رخ می دهد، صدا، لرزش و تالطم حین حرکت نیز بر فاکتورهای استرسی ماهی اثرگذار است.