محمد حسین خانجانی

درجه حرارت از عوامل مهم تاثیر گذار بر رشد و تولید مثل جانوران آبزی می باشد. در مطالعه حاضر تاثیر درجه حرارت بر شاخص های لقاح و پاسخ استرس جنین ماهی قزل آلای رنگین کمان مورد ارزیابی قرار گرفت. دو تیمار درجه حرارت شامل 5/14 و 2/17 درجه سانتی گراد در سه تکرار در نظر گرفته شد. تخم های ماهی قزل آلای رنگین کمان با وزن (91/1 ±30/81 میلی گرم) به تراکم 5000 عدد در هر سینی تراف ذخیره سازی و تا مرحله تخم گشایی تحت تاثیر درجه حرارت های مختلف قرار داده شدند. طبق نتایج بدست آمده مشخص گردید که مدت زمان چشم زدگی و تخم گشایی با افزایش دما، کوتاهتر شده و درصد تخم گشایی و لاروهای دارای شنای فعال نیز کاهش می یابد. بطوری‏که مقادیر 66/32% و 30% به ترتیب برای تخم گشایی و لاروهای دارای شنای فعال در تیمار درجه حرارت 2/17 درجه سانتی گراد بدست آمد که با تیمار دیگر اختلاف معنی داری نشان داد (05/0 >P). در پاسخ به استرس محیطی درجه حرارت در مراحل اولیه تخم تغییرات محسوسی مشاهده نگردید، اما استرس وارد شده به جنین های پرورش یافته در درجه حرارت های مختلف باعث تفاوت هایی در پاسخ کورتیزول به استرس در مرحله تخم گشایی شد که منجر به افزایش کورتیزول در مرحله تخم گشایی نسبت به مرحله چشم زدگی شد. هنگامی که ماهیان در دوره جنینی در معرض استرس باشند زمان تأخیری پاسخ کورتیزول به استرس بلافاصله بعد از تخم گشایی ایجاد نمی شود. در نهایت نتایج نشان داد که محور هیپوتالاموس– هیپوفیز– بافت بین کلیوی در زمان تخم گشایی فعال می شود و به استرس های محیطی (از قبیل درجه حرارت) پاسخ می دهد.