مهدی دهقانی

با فروپاشی دولت متمرکز نادرشاه افشار در جامعه آشفته ایران در نیمه دوم قرن دوازدهم ه.ق، تامین امنیت مناطق مختلف، اغلب به وسیله قدرت های محلی از قبیل رهبران ایلات، حاکمان شهرها و روسای کانون های قدرت محلی که معمولا شالوده عشیره ایی و خاندانی داشتند؛ تامین می شد؛ از اینرو، مقاله حاضر، به این پرسش که: «کانون های قدرت محلی در مواجهه با مدعیان سلطنت، چگونه و با توسل به کدام راهکارها امنیت منطقه را تامین می کردند؟» پاسخ می دهد. پژوهش حاضر، با استفاده از روش تحقیق تاریخی و شیوه جمع آوری داده های کتابخانه ایی از منابع دست اول تاریخی، به تحلیل و تفسیر ویژگی ها و تاثیرات کانون های قدرت محلی بر تامین امنیت مناطق مختلف سواحل خلیج فارس در دوره کریم خان زند می پردازد. برخی از عواملی که می توانند در تحلیل این پرسش مورد بررسی قرار گیرند، عبارتند از: ساختار قدرت کانون های محلی، رقابت ها و توطئه های مختلف برپایه منافع فردی و جمعی درون خاندانی_ محلی و یورش مداوم مدعیان سلطنت؛ (این عامل به نوبه خود منجر به بروز بحران های محلی و عجز روسای منطقه در مقابله با مدعیان مختلف سلطنت شد). این غوامل زمینه همکاری و اتحاد کانون های قدرت محلی را بویژه در سواحل خلیج فارس، با کریم خان زند مهیا کرد.