مهدی دهقانی

با انقراض حکومت صفویه و وقوع آشوب های سیاسی، ثروت طبقات مختلف اجتماعی به یغما رفت؛ به همین جهت، نادرشاه افشار برای تامین تدارکات اردوی جنگی پرهزینه خویش ضمن چپاول باقی مانده دارایی مردم، به صورت پیوسته و به اشکال مختلف آنان را به بیگاری می گمارد. بر این مبنا، پژوهش حاضر درصدد یافتن پاسخ به این پرسش است: رسم بیگاری در عصر نادرشاه افشار به چه صورت بود؟ برای پاسخگویی، به این برآورد می رسیم که نادرشاه افشار به سبب حمایت یکجانشینان (شهرنشینان و روستانشینان) از خاندان صفوی، به صورت مداوم جایگاه آنان را تضعیف می نمود؛ به نحوی که اصناف شهری را برای ساخت لوازم جنگی و تولید پوشاک و روستاییان را برای تولید غلات و حمل و نقل کالاهای مذکور در جاده های مواصلاتی کشور به کار مجانی می بست. پژوهش حاضر با استفاده از روش تحقیق تاریخی و شیوه جمع آوری داده های کتابخانه ای از منابع دست اول تاریخی پس از توصیف و طبقه بندی جنبه های گوناگون رسم بیگاری در عصر نادرشاه افشار به تحلیل و تفسیر این ویژگی ها و تأثیرات مختلف آن می پردازد.