اسرا سالاری

بگوموویروس ها از عوامل اصلی خسارت به محصولات کشاورزی در مناطق گرمسیری و نیمه گرمسیری جهان هستند. این پژوهش با هدف شناسایی ویروس پیچیدگی برگ زرد گوجه فرنگی (TYLCV) و ستلایت های همراه آن در گیاهان زینتی فضای سبز شهرستان جیرفت، تعیین توالی کامل ژنوم ویروس و ستلایت های احتمالی همراه، تحلیل تبارزایی جدایه ها، و ارزیابی نقش بتاستلایت ها در شدت بیماری زایی انجام شد. نمونه برداری از 160 نمونه گیاه زینتی با علائمی مانند پیچیدگی برگ، زردی، کوتولگی، و کاهش رشد از مناطق مختلف جیرفت انجام گرفت. استخراج دی اِن ای کل از گیاهان آلوده انجام و با استفاده از آزمون واکنش زنجیره ای پلی مراز و آغازگرهای عمومی جنس Begomovirus و سپس آغازگر اختصاصی TYLCV، آلودگی به این ویروس اثبات شد. مولکول های دی ان اِ حلقوی موجود در نمونه های آلوده شامل گل جعفری (Marigold.J)، اطلسی (Petunia.J)، آهار (Zinnia.J) و پروانش (Periwinkle.J)، با استفاده از آنزیم فی 29 دی اِن اِ پلی مراز و کیت تجارتی به روش تکثیر دایرۀ غلتان (آر سی اِ)، غنی سازی شد. برش محصول آر سی اِ در نمونه های مورد بررسی، با آنزیم برشی HindIII انجام شد و ژنوم کامل جدایه های ویروس در پلاسمید pGreen0029 یا pBSK همسانه سازی و تعیین ترادف گردید. به منظور اثبات همراهی مولکول های ستلایت با نمونه های آلوده، از آغازگرهای اختصاصی و همپوشان در آزمون واکنش زنجیره ای پلی مراز برای تکثیر ژنوم کامل بتاستلایت و آلفاستلایتِ همراه استفاده شد و محصول واکنش زنجیره ای پلی مراز به طول تقریبی 4/1 کیلوباز در پلاسمید pTG19 همسانه سازی و تعیین ترادف گردید. بررسی سه ترادف بدست آمده از جدایه های گل جعفری، اطلسی و آهار به ترتیب به طول های 2783، 2781 و 2780 جفت باز نشان داد که این جدایه ها متعلق به نژاد عمانی ویروس پیچیدگی برگ زرد گوجه فرنگی هستند و با یکسانی توالی نوکلئوتیدی 99 تا 100 درصدی با جدایه های عمانی در یک شاخه قرار می گیرند. توالی نوکلئوتیدی بدست آمده بتاستلایت ها متعلق به بتاستلایت (tomato leaf curl betasatellie) و 96 تا 100 درصد با یکدیگر یکسانی توالی نوکلئوتیدی نشان دادند. همچنین، در این تحقیق، تأثیر بتاستلایت در بیماری زایی و تشدید علائم بیماری از طریق مایه زنی گیاهان اطلسی، گل آهار و اطلسی با سازه های عفونت زای TYLCV و ToLCB مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که وجود بتاستلایت باعث تشدید بیماری و علائم ناشی از ویروس کمکی می شود. این اولین گزارش از آلودگی این گیاهان به TYLCV در جهان است. این یافته ها نقش گیاهان زینتی را به عنوان مخازن پنهان TYLCV و ستلایت ها در جیرفت برجسته کرده و بر ضرورت پایش مستمر، کنترل ناقل سفیدبالک (Bemisia tabaci)، و توسعه استراتژی های مقاوم سازی گیاهان تأکید دارد.