اسرا سالاری

هدف: در این مطالعه واکنش گیاه خیار رقم سوپردومینوس نسبت به تنش ناشی از ویروس موزائیک هندوانه (watermelon mosaic virus, Potyvirus citrulli, WMV) متعلق به جنس Potyvirus از خانواده Potyviridae که یک ویروس مخرب در کدوئیان سراسر دنیا بخصوص در نواحی گرم و مدیترانه ای می باشد و خسارت اقتصادی ایجاد می کند، مورد بررسی قرار گرفت. مواد و روش ها: به منظور مطالعه ی تاثیر تنش زیستی ناشی از ویروس WMV بر گیاه خیار رقم سوپردومینوس، برخی شاخص های ریخت شناسی و فیزیولوژیکی شامل طول بوته، تعداد برگ، وزن تر، وزن خشک، مقدار کارتنوئید و قند مورد ارزیابی قرار گرفت. در ابتدا گیاه خیار در مرحله دو برگی، با استفاده از زادمایه ویروس مایه زنی مکانیکی شد و تا دو ماه پس از تیمار شاخص های مختلف ارزیابی شدند. آزمایش در قالب طرح کاملاً تصادفی در سه تکرار انجام شد. برای بررسی واکنش رقم مورد بررسی، از شاخص شدت علائم بیماری استفاده شد. یافته ها: تمام صفات اندازه گیری شده نسبت به شاهد در سطح پنج درصد اختلاف معنی داری نشان دادند. صفات ریخت شناسی گیاه خیار تحت تنش ناشی از آلودگی ویروس کاهش یافت. وزن تر و خشک حدود 70 درصد در مقایسه با شاهد کاهش پیدا کرد. طول بوته و تعداد برگ به ترتیب 21/37 و 12/30 درصد نسبت به شاهد کاهش یافت. ویروس همچنین سبب کاهش مقدار 59 درصدی کارتنوئید و 21 درصدی قند کل در مقایسه با تیمار شاهد شد. تیمار ویروس در مقایسه با شاهد علایم بیماری شدیدی را نشان داد. آنالیز سایر صفات بررسی شده در حال انجام است. نتیجه گیری: به نظر می رسد رقم سوپردومینوس نسبت به این بیماری بسیار حساس می باشد. توسعه و تولید ارقام مقاوم و استفاده از بهبود دهنده های رشد در مدیریت بیماری نقش اساسی دارد.