اسرا سالاری

ویروس پالامپور پیچیدگی برگ گوجه فرنگی (tomato leaf curl Palampur virus, ToLCPalV) با نام علمی Begomovirus solanumpalampurense از خانوادۀ Geminiviridae یکی از مخرب ترین ویروس های گوجه فرنگی، انواع کدوئیان (به استثنای هندوانه) و برخی از گیاهان دیگر در ایران است. ژنوم این ویروس دوبخشی (DNA-A و DNA-B) است و در طبیعت توسط سفیدبالک Bemisia tabaci با رابطۀ پایا منتقل می گردد. در مطالعات اخیر، ToLCPalV با همراهی بتاستلایت پیچیدگی برگ گوجه فرنگی (tomato leaf curl betasatellite, ToLCB) با نام علمی Betasatellite solani از گیاه کدوی خورشتی (نمونۀ K8) با علائم پیچیدگی شدید برگ ها، موزائیک و شکننده شدن و صاف ایستادن برگ ها از مزارع عنبرآباد واقع در اطراف جیرفت شناسائی گردید. در تحقیق حاضر، تأثیر همراهی ToLCB در بیماری زائی و شدت علائم ToLCPalV در گیاه کدو با استفاده از سازه های عفونت زای ویروس و بتاستلایت مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور، گیاهچه های کدوی خورشتی در شرایط گلخانه با سازه های ساخته شده از قبل مربوط به ویروس و ستلایت به صورت چهار تیمار شامل DNA-A+DNA-B+ToLCB، DNA-A+DNA-B، DNA-A+ToLCB و DNA-A مایه زنی (agroinoculation) گردیدند. علاوه بر این، تعدادی گیاهچه نیز با پلاسمیدِ فاقد سازه های ژنومی به عنوان شاهد سالم مایه زنی شدند نتایج بدست آمده نشان داد که در گیاهچه های کدو، بیست روز بعد از مایه زنی در تیمار اول علائم پیچیدگی شدید برگ ها و موزائیک، در تیمار دوم علائم موزائیک، در تیمار سوم سفیدشدن رگبرگ و تا حدی بدشکلی برگ و در تیمار چهارم موزائیک خفیف ایجاد گردید. ضمن اینکه، در گیاهان شاهد، علائمی مشاهده نشد. آلودگی یا عدم آلودگی گیاهان مایه زنی شده به ویروس و ستلایت، با آزمون پی سی آر و آغازگرهای اختصاصی تأیید گردید. بر اساس نتایج بدست آمده از این تحقیق، همراهی ToLCB با ToLCPalV باعث تشدید بیماری زائی ویروس شده و علاوه بر این، در غیاب قطعۀ ژنومی DNA-B، مولکول ستلایت می تواند باعث سیستمیک شدن ویروس در گیاه گردد.