اسرا سالاری

بیماری پیچیدگی برگ توته ای بامیه یک بیماری ویروسی مخرب در نواحی کاشت بامیه در دنیا می باشد. در سال زراعی 1402 علائم توته ای و پیچیدگی شدید برگ های گیاه بامیه در مزارع جنوب استان کرمان مشاهده شد. استخراج دی اِن ای کل از گیاهان آلوده انجام شد و با استفاده از آزمون واکنش زنجیره ای پلی مراز و آغازگرهای عمومی جنس Begomovirus و سپس آغازگر اختصاصی OELCuV، آلودگی به این ویروس اثبات گردید. مولکول های دی ان اِ حلقوی موجود در یکی از نمونه های آلوده به OELCuV (Oka-4)، با استفاده از آنزیم فی 29 دی اِن اِ پلی مراز و کیت تجارتی به روش تکثیر دایرۀ غلتان (آر سی اِ)، غنی سازی شد. برش محصول آر سی اِ در نمونۀ مورد بررسی، با آنزیم برشی HindIII انجام شد و ژنوم کامل ویروس در پلاسمید pGreen0029 همسانه سازی و تعیین ترادف گردید. به منظور اثبات همراهی مولکول های ستلایت با نمونۀ Oka-4، از آغازگرهای اختصاصی و همپوشان در آزمون واکنش زنجیره ای پلی مراز به ترتیب برای تکثیر ژنوم کامل بتاستلایت و آلفاستلایتِ همراه استفاده شد و محصول واکنش زنجیره ای پلی مراز به طول تقریبی 4/1 کیلوباز در پلاسمید pTZ57R همسانه سازی و تعیین ترادف گردید. بررسی سه ترادف بدست آمده به طول های 2747، 1356 و 1358 جفت باز نشان داد که آن ها به ترتیب متعلق به ویروس پیچیدگی برگ توته ای بامیه، بتاستلایت عُمّانی پیچیدگی برگ بامیه (okra leaf curl Oman betasatellite, OLCuOMB) و آلفاستلایت بدون علائم پنبه داروینی (gossypium darwinii symptomless alphasatellite, GDarSLA) هستند. جدایۀ ویروسی Oka-4، بیشترین یکسانی نوکلئوتیدی را با جدایۀ ایرانی این ویروس از گیاه ریحان از شهرستان جیرفت (99 درصد)، آلفاستلایت همراه بیشترین یکسانی نوکلئوتیدی را با جدایۀ ایرانی این آلفاستلایت (93 درصد) و بتاستلایت همراه بیشترین یکسانی نوکلئوتیدی را با جدایه ای از این بتاستلایت از عربستان سعودی (99 درصد) موجود در بانک ژن نشان دادند. سازة عفونت زای OELCuV و OLCuOMB تهیه و تاثیر بتاستلایت در بیماری زایی و تشدید علائم بیماری از طریق مایه زنی گیاهان بامیه با سازة عفونت زا مورد بررسی قرار گرفت. نتایج بدست آمده نشان داد که وجود بتاستلایت باعث تشدید بیماری و علائم ناشی از ویروس کمکی می گردد. این اولین گزارش از همراهی OLCuOMB، GDarSLA با OELCuV در آلودگی طبیعی گیاه بامیه در ایران می باشد.