قباد جلالی

هدف از این مطالعه، تحلیل روند تغییرات بلندمدت عمق اپتیکی هواویزها و فراوانی وقوع گردوغبار در 15 زیرحوزه واقع در حوضۀ آبریز جازموریان است. برای این منظور، از داده های شاخص عمق اپتیکی هواویزهای بزرگ تر از 5/0 میکرومتر محصول MCD19A2 در بازۀ زمانی 2001 تا 2022 استفاده شد. روند تغییرات بلندمدت در مقیاس های زمانی ماهانه، فصلی و سالانه با استفاده از آزمون من-کندال تحلیل شد. نتایج نشان داد که در مقیاس ماهانه، کمترین و بیشترین فراوانی رخدادهای گردوغبار به ترتیب در ماه های اکتبر و نوامبر و ژوئیه رخ داده است. حداقل و حداکثر عمق اپتیکی هواویزها نیز به ترتیب در ماه های اکتبر و ژانویه و دسامبر ثبت شده است. در مقیاس فصلی، حداکثر عمق اپتیکی هواویزها و فراوانی وقوع گردوغبار مربوط به فصول تابستان و بهار، و حداقل آن مربوط به فصل پاییز بوده است. حداقل غلظت هواویزها در سال 2002 و حداکثر آن در سال های 2012، 2016 و 2022 رخ داده است. هر دو پارامتر مورد بررسی در ماه ژوئن، تغییرات کاهشی را نشان دادند که این تغییرات برای مقادیر غلظت در نواحی جنوب شرقی حوضۀ آبریز جازموریان معنی دار بوده است. در سایر ماه های سال، اکثر زیرحوزه ها روند تغییرات افزایشی را نشان دادند. در مقیاس سالانه، بیش از 50 درصد زیرحوزه ها روند افزایشی را تجربه کردند. در مقیاس فصلی نیز تغییرات گردوغبار روند صعودی داشته است؛ به طوری که حداکثر تغییرات افزایشی فراوانی رخدادهای گردوغبار مربوط به فصول زمستان و بهار و حداکثر تغییرات افزایشی در عمق هواویزها مربوط به فصول زمستان و تابستان بوده است.