قباد جلالی

تغییر کاربری اراضی یکی از مهمترین فاکتورهایی است که جوامع ریزجانداران خاک را تحت تاثیر قرار داده که نقش محوری در اکثر فرایندهای بیوژئوشیمیایی و اکولوژیکی ایفا می کنند. به منظور بررسی تاثیر تغییر کاربری اراضی (از مراتع بوته زار به کشاورزی) روی فراوانی نسبی و ترکیب جوامع باکتریایی خاک، مطالعه ای با استفاده از روش Real-time PCR در سه کاربری اراضی (باغ، زراعی و بوته زار) در دشت جیرفت انجام شد. در هر کاربری 12 نمونه خاک سطحی از عمق 10 سانتی متری جمع آوری و برخی از ویژگی های فیزیکی و شیمیایی آن ها اندازه گیری شدند. استخراج و خالص سازی DNA از نمونه های خاک با استفاده از کیت نوکلئواسپین سویل (NucleoSpin® Soil kit) انجام شد. با استفاده از دستگاه Real-time PCR و طبق روش منحنی استاندارد نسبی، مقایسه کمی غلظت نسبی و دمای ذوب قطعات 16S rDNA باکتریایی خاک به ترتیب جهت بررسی فراوانی نسبی و ترکیب جوامع باکتریایی خاک در کاربری های اراضی مختلف انجام شد. نتایج بررسی غلظت و کیفیت DNA های استخراج شده از نمونه های خاک نشان داد که استخراج و خالص سازی DNA با استفاده از کیت نوکلئواسپین سویل مطلوب بود. نتایج آنالیز واریانس یک طرفه ناپارامتریک کروسکال والیس (در سطح آماری 5 درصد) نشان داد که کاربری اراضی روی فراوانی نسبی و ترکیب جوامع باکتریایی خاک اثر معنی دار داشت؛ به طوری که میانگین فراوانی نسبی جوامع باکتریایی خاک در کاربری باغ بیشتر و با دو کاربری دیگر تفاوت معنی دار داشت. همچنین ترکیب جوامع باکتریایی خاک در کاربری بوته زار با دو کاربری دیگر تفاوت معنیدار داشت. به طورکلی می توان بیان کرد که در دشت جیرفت تغییر کاربری اراضی از بوته زار به باغ و از بوته زار به باغ و زراعی به ترتیب سبب افزایش فراوانی نسبی و تغییر معنی دار ترکیب جوامع باکتریایی خاک شده است.