قباد جلالی

در کشاورزی دقیق تعیین تغییرپذیری ویژگیهای خاک از اهمیت والایی برخوردار میباشد. بهمنظور دستیابی به عملکرد بیشتر با مدیریت بهتر، دانش کاملی از ویژگیهای فیزیکوشیمیایی خاک و حد بحرانی عناصر غذایی در مزارع لازم میباشد. در همین راستا، زمین آمار یکی از روشهایی است که امروزه در جهت بررسی تغییرپذیری مکانی ویژگیهای خاک بکار میرود. در این مطالعه 188 نمونه خاک سطحی از مزارع شرق استان مازندران در کربن آلی، کربنات کلسیم معادل، فسفر قابل جذب، پتاسیم قابل جذب، ،pH سال 1387 جمع آوری شد. مقادیر و بافت خاک نمونهها اندازه گیری گردید. DTPA عناصر ریزمغذی (آهن، منگنز، روی و مس) قابل عصارهگیری با همبستگی مکانی متغیر روی و بهترین مدل برازش داده شده (مدل گوسی) بوسیله واریوگرام مشخص و دامنه موثر برای این متغیر 40 کیلومتر بدست آمد. بهمنظور تعیین نقشه پراکنش این متغیر، روش های درون یابی کریجینگ، عکس فاصله وزنی و اسپلاین مورد استفاده قرار گرفتند. همچنین دقت این روشها از طریق معیارهای آماری دقت محاسبه گردید. جهت تعیین حد بحرانی روی در (RMSE) و ریشه میانگین مربعات خطا (MBE) انحراف ،(MAE) یک آزمایش گلدانی با نمونههای خاک جمعآوری شده از 29 مزرعه (از ،(Glycine max L.) خاک برای گیاه سویا بین 188 مزرعه مورد مطالعه) که حاوی غلظت های متفاوتی از این عنصر بودند، اجراء شد. این آزمایش در مرکز تحقیقات کشاورزی استان مازندران بهصورت فاکتوریل در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار ( 174 گلدان 5 کیلوگرمی) انجام شد. فاکتور اول شامل 29 نوع خاک و فاکتور دوم شامل دو سطح روی ( 0 و 10 میلیگرم بر کیلوگرم خاک) بود. پس از برداشت و تعیین عملکرد نسبی، حد بحرانی روی در خاک برای دستیابی 1 میلیگرم بر کیلوگرم / به 95 درصد حداکثر عملکرد نسبی با استفاده از روش تصویری کیت- نلسون برابر 40 خاک بدست آمد. با تعیین حد بحرانی این عنصر در خا کهای زراعی منطقه و استفاده از نقشه احتمال آن با روش کریجینگ شاخص مشخص شد که حدود 80 درصد از اراضی منطقه دچار کمبود روی هستند.