محمدجواد جهانشاهی

خرما یکی از پرمصرف ترین میوه ها در جهان است و در فرهنگ های مختلف جزء ضروری رژیم غذایی محسوب می شود. مواد مغذی اصلی میوه خرما گلوکز و فروکتوز است. همچنین خرما منبع خوبی از برخی مواد معدنی ضروری مانند پتاسیم و منیزیم محسوب می شود. عارضه پژمردگی و خشکیدگی خوشه خرما، یکی از چالش های اساسی و خسارت بار برای تولیدکنندگان این محصول است. این عارضه، زیان های اقتصادی قابل توجهی به صنعت خرما وارد می کند. با وجود تحقیقات گسترده ای که برای شناسایی علل و ارائه راهکارهای کاهش خسارت این عارضه انجام شده، هنوز علت یا علل اصلی آن به طور قطعی مشخص نشده است. در نتیجه، تاکنون راهکاری جامع و صد در صدی برای پیشگیری از خسارت های ناشی از این عارضه ارائه نشده است. با توجه به نقش عنصر روی در فرایندهای فیزیولوژیکی مختلف گیاه، از جمله تولید هورمون ها، آنزیم ها و پروتئین ها شود. بنابراین، این بررسی با هدف کاهش این عارضه با کاربرد نانوذرات روی انجام شد. طرح مذکور در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی بر روی درختان 10 ساله رقم مضافتی با 3 تیمار (شاهد، کامپوزیت پلیمری پلی وینیل الکل مبتنی برنانوذرات اکسید روی در غلظت هایppm 100 و ppm 200) در سه تکرار، روی دم خوشه در مرحله تغییر رنگ میوه اجرا گردید. نتایج حاصل از تیمارها نشان داد که محلول پاشی پلی وینیل الکل مبتنی برنانوذرات اکسید روی باعث کاهش قابل توجه و معنی دار درصد خشکیدگی خوشه و افزایش عملکرد گردید. تیمار دم خوشه ها توسط PVA+Zn در غلظت های 100 و 200 میلی گرم در لیتر نانو ذره روی به ترتیب سبب کاهش 35 و 88 درصدی خشکیدگی خوشه نسبت به شاهد شد. تیمار PVA+Zn در غلظت 200 میلی گرم در لیتر نانوذره روی موجب افزایش 23 درصدی عملکرد نسبت به شاهد شد.