فرشته عزتی قادی

امروزه استفاده از گیاهان دارویی در درمان بسیاری از بیماریها توجه محققین را به خود جلب کرده است. گیاهان دارویی با توجه به عوارض جانبی بسیار کم و همچنین قابل دسترس بودن برای عموم نسبت به داروهای شیمیایی همواره مورد توجه افراد بومی هر منطقه بوده است. فراسیون سفید (Marrubium vulgare) بصورت سنتی در درمان طیف وسیعی از بیماری های گوارشی، تنفسی، متابولیکی، پوستی، قلبی و عروقی استفاده می شود. این تحقیق با هدف معرفی جامع این گیاه از منظر فیتوشیمیایی، فارماکولوژیکی و مصرف منطقی آن به صورت مروری انجام شد. اندام های هوایی آن، منبع سرشاری از ترکیبات دی ترپنی همچنین ترکیبات فنیل پروپانوئیدی و اسانسی هستند. دیگر ترکیبات مهم ماده مؤثره آن محسوب می شوند. علاوه بر این، ترکیبات آلکالوئیدی، تری ترپنوئیدی، استرولی و اسیدهای چرب نیز در ماده مؤثره فراسیون سفید حضور مناسبی دارند. تحت تأثیر ترکیبات متنوع ماده مؤثره بویژه دی ترپن ها و فنیل پروپانوئیدگلکوزیدها فعالیت های بیولوژیک مختلفی مانند اثر ضد درد، ضد التهاب، ضد اسپاسم، محافظت کننده در برابر آسیب های گوارش،، ضد فشار خون، ضد سمیت کبد، آنتی اکسیدان، ضد قارچ، ضد باکتری، ضد انگل، ضد سرطان و همچنین به عنوان حشره کش از ماده مؤثره آن گزارش شده است. marrubiin یکی از ترکیبات دی ترپنی و غالب ماده مؤثره فراسیون است که دارای خواص دارویی عالی است و بر اساس گزارش های معتبر علمی از ایمنی بالایی برخودار است. همچنین بعنوان بستر بیوسنتز بالقوه برای ترکیبات marrubiinic acid و marrubenol تلقی می شود. بطور کلی بر اساس گزارش ها در صورتی که فراسیون سفید در دوز درمانی مناسب استفاده شود فاقد عوارض جانبی است و استفاده از آن بعنوان طعم دهنده در غذاها، ایمن و بدون عوارض جانبی تلقی می شود. بنابراین با توجه خواص دارویی، درمانی و تغذیه ای فراسیون سفید می تواند در صنایع غذایی و دارویی مورد استفاده قرار گیرد و با کشت این گیاه دارویی ارزشمند هم می توان در حفظ منابع زیستی و همچنین ارزآوری غیر نفتی کشور کمک شایانی کرد.