الهام رفیعی ساردوئی

تغییرات اقلیم و پوشش گیاهی/کاربری اراضی می تواند فرایندهای هیدرولوژیک را با ایجاد تغییراتی در میزان بارش، تبخیرتعرق و جریان ها تحت تأثیر قرار دهد. بررسی پاسخ های هیدرولوژیک به تغییرات اقلیم و پوشش گیاهی/کاربری اراضی در دوره های آتی به خصوص در شرایطی که تقاضا برای مصارف منابع آبی در حال افزایش است و همچنین فعالیت های کشاورزی گسترش پیدا کرده است، بسیار ضروری به نظر می رسد. در این مطالعه، در مرحله اول اقلیم آینده حوزه آبخیز رودخانه میناب در جنوب ایران با در نظر گرفتن سه سناریو تغییراقلیم CMIP6 (به عبارت دیگر سناریوهایSSP1-2.6، SSP3-7.0 و SSP5-8.5)، که بیانگر وضعیت خوش بینانه، متوسط و بدبینانه آینده افزایش غلظت گازهای گلخانه ای می باشد و احتمال رخداد این سه حالت برای این حوزه در آینده وجود دارد، در دو دوره آتی (2021-2050) و (2051-2080) مورد بررسی قرار گرفت. در مرحله بعد نقشه پوشش گیاهی/کاربری اراضی حوزه در سال های 2035 و 2065 پیش بینی شد و اثرات توأم و مجزای تغییرات اقلیم و پوشش گیاهی/کاربری اراضی بر روی جریان حوزه و تبخیرتعرق با استفاده از مدل هیدرولوژیک SWAT بررسی شد. نتایج نشان داد که به طور متوسط در همه سناریوها میزان بارش، دمای بیشینه و دمای کمینه به ترتیب تا 36 درصد ، 8 و 12 درصد نسبت به دوره پایه ( 1989-2014) روند افزایشی نشان داد که به ترتیب معادل 280میلیمتر، 36.8 و 23.85 درجه سانتیگراد بدست آمد . تغییرات اقلیم باعث افزایش تبخیرتعرق واقعی تا 8/12 درصد شد که با توجه به افزایش بارش و دما در دوره های آتی بسیار محتمل بود، اما جریان دارای تغییرات معنی داری نبود. تغییرات پوشش گیاهی/کاربری اراضی 2 تا 11 درصد باعث کاهش جریان در دوره های آینده و 2 تا 6 درصد افزایش در میزان تبخیرتعرق واقعی نسبت به دوره پایه شد. بطورکلی (با درنظر گرفتن اثرات توأم اقلیم و پوشش گیاهی/کاربری اراضی) تبخیرتعرق و جریان به ترتیب روندهای افزایشی و کاهشی نسبت به دوره پایه در همه سناریوها به جز سناریوهای ( SSP5-8.5 در دوره 2080-2051 و SSP1-2.6 در دوره 2021-2050) نشان دادند.