بهاره پارسامطلق

چکیده سابقه و هدف: از مهمترین عوامل مؤثر بر تولید محصولات کشاورزی، تغذیه صحیح گیاهان است که علاوه بر نقش مثبت در افزایش میزان عملکرد کمی، کیفیت تولیدات مختلف را نیز تحت تأثیر قرار می دهد. چای ترش (Hibiscus sabdariffa L.) نیز گیاهی دارویی، یکساله، روزکوتاه، خودگشن و حساس به سرما و یخبندان و دارای بیش از 300 گونه در سراسر جهان است که رشد و عملکرد کمی و کیفی آن همانند سایر گیاهان می تواند علاوه بر عوامل ژنتیکی متأثر از شرایط محیطی باشد. از سوی دیگر، با توجه به اهمیت کیفیت مواد استحصال شده در انواع گیاهان دارویی، لازم است در بکارگیری کودهای شیمیایی دقت بیشتری لحاظ شود. بدین منظور، این پژوهش برای دستیابی به برنامه تغذیه ای تلفیقی مناسب از کودهای آلی و زیستی برای جایگزینی کودهای شیمیایی در مزرعه چای ترش انجام شد. مواد و روش ها: این تحقیق، در قالب طرح بلوک های کامل تصادفی در سه تکرار، در سال های زراعی 1401-1400 و 1402-1401 در شهرستان جیرفت، انجام شد. تیمارهای آزمایش شامل 14 منبع مختلف تغذیه ای شاهد (T1)، تلقیح قارچ آربوسکولار میکوریزا (T2)، کاربرد باکتری آزوسپیریلوم (T3)، تلقیح قارچ آربوسکولار مایکوریزا (Funneliformis mosseae) + باکتری آزوسپیریلوم (T4)، کاربرد 100 درصد کود مرغی توصیه شده (T5)، کاربرد 100 درصد کود شیمیایی توصیه شده (T6)، ترکیب 50% کود مرغی توصیه شده + 50% کود شیمیایی توصیه شده (T7)، کاربرد 50% کود مرغی توصیه شده + قارچ آربوسکولار مایکوریزا (T8)، کاربرد 50% کود مرغی توصیه شده + باکتری آزوسپیریلوم (T9)، کاربرد 50% کود مرغی توصیه شده + قارچ آربوسکولار مایکوریزا + باکتری آزوسپیریلوم (T10)، کاربرد 50% کود شیمیایی توصیه شده + قارچ آربوسکولار مایکوریزا (T11)، کاربرد 50% کود شیمیایی توصیه شده + باکتری آزوسپیریلوم (T12)، کاربرد 50% کود شیمیایی توصیه شده + قارچ آربوسکولار مایکوریزا + باکتری آزوسپیریلوم (T13) و کاربرد 25% کود مرغی توصیه شده + 25% کود شیمیایی توصیه شده + قارچ آربوسکولار مایکوریزا + باکتری آزوسپیریلوم (T14) بودند. کشت مزرعه در هر دو سال در تاریخ دوازدهم خردادماه و برداشت نیز در اول آذرماه انجام شد. صفات مورد مطالعه شامل عملکرد تر و خشک کاسبرگ چای ترش، میزان محتوای آنتوسیانین کاسبرگ ها و شاخص های بررسی رنگ هانتر شامل شاخص های L*، a* و b* بودند. همچنین برای ارزیابی کیفیت و خلوص رنگ نیز سه شاخص زاویه هیو (برحسب درجه)، کروما و شاخص قرمزی رنگ ارزیابی شدند. تجزیه آماری داده ها با نرم افزار SAS Ver 9.1 و مقایسه میانگین ها با استفاده از آزمون چند دامنه ای دانکن در سطح معنی دار پنج درصد انجام شد. نتایج: براساس نتایج، بین تیمارهای مختلف کودی از لحاظ کلیه صفات تفاوت معنی داری دیده شد. به طوری که بیشترین عملکرد کاسبرگ تر چای ترش در شرایط کاربرد تیمار تغذیه ای ترکیبی %50 کود مرغی توصیه شده + باکتری آزوسپیریلوم (T9) و تیمار %50 کود مرغی توصیه شده + 50% کود شیمیایی توصیه شده (T7) و با 55% افزایش نسبت به شاهد (T1)، بدست آمد. بالاترین میزان عملکرد کاسبرگ های خشک نیز در تیمارهای ترکیبی50% کود مرغی توصیه شده + 50% کود شیمیایی توصیه شده (T7) دیده شد که تفاوت آماری با عملکرد کاسبرگ های حاصل از تیمار ترکیبی50% کود مرغی توصیه شده + باکتری آزوسپیریلوم (T9) نداشت. بیشترین میزان محتوای آنتوسیانین نیز با 36.26 و 34.97 درصد افزایش نسبت به شاهد، به ترتیب از کاسبرگ های حاصل از تیمارهای ترکیبی 50% کود مرغی توصیه شده + قارچ آربوسکولار مایکوریزا + باکتری آزوسپیریلوم