جمیل بهرامپور

پژوهش کنونی به منظور بررسی اثر خوراندن عصاره های آبی درمنه و پونه بر عملکرد، رفتارهای تغذیه ای، تولید و ترکیب شیر و فراسنجه های هماتولوژی و بیوشیمیایی خون بزهای راینی انجام شد. بدین منظور تعداد 15 راس بز راینی در ماه اول زایش با میانگین وزن اولیه 2/1± 7/37 کیلوگرم انتخاب شدند و به طور تصادفی به 3 تیمار و 5 تکرار در هر تیمار اختصاص داده شدند. طول دوره آزمایش شامل 2 هفته سازگاری به جیره پایه و 4 هفته مصرف عصاره و جمع آوری داده بود. گروه های آزمایشی شامل 1) گروه شاهد، 2) گروه دریافت کننده 50 میلی لیتر محلول 1درصد وزنی-حجمی از عصاره درمنه و 3) گروه دریافت کننده 50 میلی لیتر محلول 1 درصد وزنی-حجمی از عصاره پونه، بودند. عصاره ها هرصبح قبل از وعده غذایی و توسط لوله مری به دام ها خورانده شدند. رفتارهای تغذیه ای در آخر دوره آزمایش اندازه گیری شدند. تولید شیر با تزریق هورمون اکسی توسین اندازه گیری شد. همچنین خونگیری از سیاهرگ وداجی پس از گرسنگی شبانه انجام شد. نتایج آزمایش نشان داد که مصرف خوراک، وزن نهایی و تغیرات وزنی بزها تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. همچنین رفتارهای تغذیه ای شامل مدت زمان صرف شده برای مصرف خوراک، مصرف آب، نشخوارکردن و فعالیت جویدن درگروه های آزمایشی تفاوتی نداشت. تولید شیر در بزهای دریافت کننده عصاره پونه بالاتر از گروه شاهد بود (05/0>P). با وجود این، ترکیب شیر تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. اگرچه در تعداد گلبول های قرمز و سفید، مقدار هماتوکریت و هموگلوبین خون تفاوتی بین تیمارها وجود نداشت، اما بزهای مصرف کننده عصاره درمنه، درصد لنفوسیت بالاتر و نوتروفیل پایین تری در مقایسه با گروه های شاهد و پونه داشتند (01/0>P). غلظت اسیدهای چرب غیراستریفیه (NEFA) خون در بزهای مصرف کننده عصاره پونه کمتر از شاهد و عصاره درمنه بود (05/0>P)، اما تفاوتی در غلظت بتاهیدروکسی بوتیرات خون مشاهده نشد. فعالیت آنتی اکسیدانی تام، غلظت مالون دی آلدهاید و فراسنجه های خونی دیگر شامل پروتئین تام، آلبومین، گلوبولین، کلسیم، فسفر، آلانین آمینوترانسفراز، گلوکز، اوره، تری گلیسرید و کلسترول تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار نگرفت. غلظت کراتینین سرم در بزهای مصرف کننده عصاره درمنه و پونه کمتر از گروه شاهد بود (05/0>P). به طور کلی می توان نتیجه گرفت که مصرف عصاره های درمنه و پونه تاثیر منفی بر فراسنجه های عملکردی، متابولیت های خون و رفتارهای تغذیه ای بزهای شیری ندارد و محلول یک درصد وزنی-حجمی از عصاره پونه می تواند تولید شیر را افزایش و غلظت NEFA خون را کاهش دهد.