جمیل بهرامپور

مقدمه: فرآورده های فرعی صنایع کشاورزی منابع ارزشمندی به لحاظ محتوای انرژی، پروتئین و فیبر موثر هستند و استفاده از محصولات فرعی کشاورزی در تغذیه دام ها باعث کم کردن وابستگی دام به غلاتی می شود که توسط انسان مصرف می شوند. در کنار این، تغذیه این محصولات باعث حذف برنامه های پرهزینه از بین بردن پسماند های محصولات کشاورزی می شود .اﻧﺪازهﮔﯿﺮی ﺗﻤﺎﻣﯽ ﻋﻮاﻣﻞ ﺷﯿﻤﯿﺎﯾﯽ و ﻣﺆﺛﺮ در ﺗﻌﯿﯿﻦ ﮐﯿﻔﯿﺖ ﻋﻠﻮﻓﻪ زﻣﺎن ﺑﺮ و ﭘﺮﻫﺰﯾﻨﻪ اﺳﺖ و ﺑﻬﺘﺮاﺳﺖ فاکتورهای ﻣﻬمی که درﺗﻌﯿﯿﻦﮐﯿﻔﯿﺖﻋﻠﻮﻓﻪ تاثیر دارند ﺑﺮرﺳﯽﺷﻮد. درﺑﯿﺶﺗﺮﻣﻨﺎﺑﻊ ﺑﻪ ﻣﺆﻟﻔﻪﻫﺎیی مثل درﺻﺪ ﭘﺮوﺗﺌﯿﻦ ﺧﺎم، ﮐﻠﺴﯿﻢ، ﻓﺴﻔﺮ، دﯾﻮاره ﺳﻠﻮﻟﯽ ﻣﻨﻬﺎی ﺳﻠﻮﻟﺰ، ﻣﺎده ﺧﺸﮏ ﻗﺎﺑﻞ ﻫﻀﻢ و ﻣﯿﺰان اﻧﺮژی ﻣﺘﺎﺑﻮﻟﯿﺴﻤﯽ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﯿﺸﺘﺮی ﺷﺪه اﺳﺖ. بنابراین هدف از انجام این پژوهش بررسی برخی خصوصیات غذایی بوته گوجه فرنگی سیلو شده همراه با خرمای ضایعاتی و تفاله مرکبات بود. مواد و روش ها: بوتة گوجه فرنگی و خرمای ضایعاتی از مزارع و باغات شهرستان جیرفت جمع آوری و در تهیه سیلاژ استفاده شدند. تیمارهای آزمایشی شامل 1- سیلوی بوته گوجه فرنگی (شاهد)، 2- بوته گوجه فرنگی + 5 درصد ضایعات خرما، 3- بوته گوجه فرنگی+ 10 درصد خرمای ضایعاتی 4- بوته گوجه فرنگی+ 5 درصد تفاله مرکبات و 6- بوته گوجه فرنگی + 10 درصد تفاله مرکبات بودند. مقدار تولید گاز در زمان های 2، 4، 8، 12، 24، 36، 48، 72 و 96 ساعت اندازه گیری شد و از معادلات مربوطه جهت تعیین قابلیت هضم ماده آلی، انرژی قابل متابولیسم و تولید پرونئین میکروبی استفاده شد. نتایج و بحث: نتایج نشان داد که قابلیت هضم ماده آلی، انرژی قابل متابولیسم و میزان تولید پروتئین میکروبی تحت تاثیر تیمارهای آزمایشی قرار گرفت. بیشترین مقدار در تیمار 7 و به ترتیب 57.76، 8.78 و 1114.7و کمترین مقدار در تیمار 1 و به ترتیب 38.25، 6.12 و 738.19 قابلیت هضم ماده آلی، انرژی قابل متابولیسم و تولید پرونئین میکروبی مشاهده شد. نتیجه گیری کلی: با توجه به نتایج بدست آمده می توان نتیجه گرفت که استفاده از خرمای ضایعاتی و تفاله مرکبات باعث بهبود خصوصیات سیلوی بوته گوجه فرنگی شده و می توان از آنها به عنوان افزودنی سیلو استفاده کرد. واژگان کلیدی: بوته گوجه فرنگی، سیلو، خرمای ضایعاتی، تفاله مرکبات