محمد حسین خانجانی

یکی از عوامل اساسی در مسیر دستیابی انسان به سلامت جسمی و ذهنی، رعایت یک رژیم غذایی سالم و متعادل است. تغذیه یکی از نیازهای فیزیولوژیکی و مهم ترین عامل بقا و طول عمر دائمی انسان محسوب می شود. دامنه استفاده از آبزیان درتغذیه بشر بسیار گسترده و در کشورهای مختلف از نرمتان تا سخت پوستان را شامل می گردد. آبزیان خوراکی به ویژه ماهیان، به دلیل دارا بودن مقادیر قابل توجّهی از اسیدهای چرب غیر اشباع و کلسترول کم، برخی از انواع ویتامین ها و مواد معدنی و نیز پروتئین هایی با ارزش غذایی بالا، از جایگاه خاصی در رژیم غذایی انسان برخوردارند. کیفیت این مواد غذایی می تواند تحت تأثیر جیره، خوراک مصرفی تغییرات دمایی، pH و شوری آب قرار گیرد. به عبارتی، جیره و نوع مواد خوراکی ماهی بر کاهش یا افزایش ترکیبات گوشت (مثل پروتئین، چربی و مواد معدنی) تأثیر می گذارد. نیاز غذایی ماهیان در شرایطی در نظر گرفته می شود که پودر ماهی و روغن ماهی از منابع اصلی خوراک ماهیان هستند. در حال حاضر هیچ منبع جایگزین مناسبی برای این مواد مغذی در خوراک ماهی وجود ندارد. روغن های گیاهی غنی از اسید لینولئیک می توانند تا حدی جایگزین در ماهی آزاد و ماهی های دریایی شوند، با این حال این از نظر تغذیه ای برای تغذیه انسان نامطلوب است. اگر جایگزینی جزئی روغن ماهی در خوراک ماهی با روغن های گیاهی در آینده ضروری شود، استدلال می شود که روغن های غنی از اسید دکوزاهگزانوئیک مانند روغن بذر کتان، روغن های انتخابی هستند زیرا از دیدگاه تغذیه ای انسان بسیار قابل قبول تر هستند.