مصطفی خنامانی

در این پژوهش، کارایی کنه های شکارگر Neoseiulus cucumeris و Amblyseius swirskii روی کنه ی تارتن دولکه ا ی و تریپس غربی گل در قالب بررسی پارامترهای جدول زندگی و رفتارهای کاوشگری آن ها در شرایط آزمایشگاه با دمای 1±25 درجه سلسیوس، رطوبت نسبی 5±60 درصد و دوره ی نوری 16 ساعت روشنایی و 8 ساعت تاریکی مورد ارزیابی قرار گرفت. بر اساس نتایج پژوهش حاضر، کمترین و بیشترین مقادیر نرخ ذاتی افزایش جمعیت (r) به ترتیب برای کنه ی شکارگر A. swirskii روی کنه ی تارتن دولکه ای (157/0 بر روز) و کنه ی شکارگر N. cucumeris روی تریپس غربی گل (211/0 بر روز) به دست آمد. کمترین و بیشترین مقادیر نرخ خالص تولید مثل (R0) نیز به ترتیب در تیمارهای A. swirskii روی تریپس (16/19 نتاج/فرد/نسل) و N. cucumeris روی تریپس (48/30 نتاج/فرد/نسل) مشاهده شد. اگرچه بر اساس نرخ ذاتی افزایش جمعیت، نتایج حاکی از کارایی بالاتر کنه ی N. cucumeris روی تریپس بود، اما در کل به دلیل اینکه شکارگرها روی هر دو طعمه بخوبی تولید مثل کرده و دوره ی رشد نمو خود را با موفقت سپری کردند، لذا هر دو نوع رژیم از مطلوبیت قابل قبولی برای دو گونه ی شکارگر برخوردار بودند. از طرفی، به لحاظ پارامتر نرخ متناهی شکارگری، اختلاف معنی داری بین تیمارها مشاهده نشد. مطالعه ما نشان داد که سن کنه ی N. cucumeris واکنش های تابعی و عددی آن را روی کنه ی تارتن تحت تاثیر قرار می دهد و شکارگر واکنش نوع III را روی تخم های کنه ی تارتن در اغلب سنین خود به نمایش گذاشت. مقایسه رفتارهای کاوشگری کنه های شکارگر N. cucumeris و A. swirskii روی تریپس غربی گل نشان دهنده ی پتانسیل شکارگری و تخمریزی بالاتر برای A. swirskii در تراکم های پایین تر طعمه بود، در حالی که در تراکم های بالاتر طعمه، کنه ی N. cucumeris مصرف شکار و تخمریزی بیشتری داشت. کنه ی N. cucumeris با کاهش تراکم مرحله ی مرجح (لارو سن اول) به سمت مصرف بیشتر از لارو سن دوم تریپس سوئیچ کرد، در حالی که چنین رفتاری برای کنه ی A. swirskii مشاهده نشد. همچنین، شدت رقابت درون گونه ای در N. cucumeris بیشتر از A. swirskii بود. ارزیابی ترجیح کنه های شکارگر N. cucumeris و A. swirskii بین کنه ی تارتن دولکه ای و تریپس غربی گل نشان داد که N. cucumeris بین پروتونمف کنه ی تارتن و لارو سن اول تریپس، لارو تریپس را ترجیح داده، در حالی که در مورد A. swirskii نتیجه بر عکس بود. اما، بین تخم کنه ی تارتن و لارو سن اول تریپس، هر دو گونه ی شکارگر لارو تریپس را بیشتر ترجیح دادند. به هر حال، در تمام حالت ها، برای هر دو شکارگر رفتار سوئیچینگ مشاهده شد. بین تخم و پروتونمف کنه ی تارتن، N. cucumeris مرحله ی پوره را بیشتر از تخم ترجیح داد و فاقد رفتار سوئیچینگ بود. در ارزیابی تداخل متقابل کنه ی N. cucumeris روی کنه ی تارتن، نتایج حاکی از کاهش معنی دار قدرت جستجوگری سرانه با افزایش در تراکم شکارگر بود. نتایج به دست آمده در این پژوهش می تواند اطلاعات مهمی در طراحی یک برنامه جامع برای کنترل کنه ی تارتن دولکه ای و تریپس غربی گل توسط شکارگرهای N. cucumeris و A. swirskii روی محصولات فراهم آورد.